تاریخچه گلیم
گلیم نوعی فرش بدون پرز است که با درگیری تاروپود به یکدیگر ایجاد میشود . معمولا تار آن پنبه و پشم وگاهی نخ ابریشم و پود آن از نخهای پشمی و کرک و ابریشم به صورت رنگی استفاده می شود . این فرش در زبان فارسی نامهای مختلفی دارد. گلیم در افغانستان – گیلیم در اوکراین –بداس در قفقاز – لیاط در سوریه و لبنان – چیلیم در رومانی و همچنین کیلیم در ترکیه و لهستان و مجارستان و عربستان از جمله نامهای متفاوت ان است .
بیشک یکی از قدیمیترین رشتههای فعالیت بشر را صنایعدستی تشکیل میدهد و به موجب برخی از اسناد و مدارک تاریخی، سابقه پیدایش صنایعدستی به عصر حجر میرسد و علاوه بر آن شواهدی در دست است که نشان میدهد صنایعدستی و روستایی در مراحل مختلف تکامل اقتصادی، یعنی اقتصاد شبانی، اقتصاد کشاورزی و حتی اقتصاد صنعتی، تأمین کننده بسیاری از احتیاجات بشر بوده و به خصوص تحت شرایط اقتصاد بسته، مهمترین عامل تأمین نیازمندیها محسوب میشود.
زیراندازهای سنتی ایران که شامل حصیر زیرانداز، نمد زیرانداز، انواع گلیم، زیلو، گبه و قالی میشود از گذشتههای دور تا به امروز از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در بین تمامی صنایعدستی ایران موقعیت خاصی داشته است.
تاریخچه ی گلیم بافی به ۳۵۰۰ تا ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد برمی گردد که تاریخ آن آغاز نساجی است و استفاده از آن تقریبا در تمام ایران رایج است . گلیم و فرش ایرانی که سابقه چندین هزارساله دارد از ارزشهای هنری و اقتصادی و تجاری بالایی برخوردار است . این هنر اصیل و سنتی ایرانی در عرصه داخلی و جهانی همواره به عنوان یک هنر صنعت بی رقیب بوده که از چگونگی بوجود آمدن این هنر صنعت اطلاعات چندان دقیقی در دست نیست . نقوش بکار رفته در گلیم نمایانگر ارزشهایی بوده که از موجودات پیرامون محل زندگی آنها سرچشمه گرفته است و شرایط مختلف آب وهوایی تاثیر فراوانی در رنگ بندی ونقوش داشته است که گویای فرهنگ خاص زندگی افراد هر منطقه بوده است .
انسان از زمان های کهن از پوست حیواناتی که شکار می کرده به منظور پوشش و محافظ بدن در مقابل تغییرات جوی و نیز به عنوان زیر انداز استفاده می کرده و به تدریج با رواج دامداری و ریسیدن پشم، بافتن در میان قبایل ابتدائی رواج یافت و جزو اولین هنرها و صنایع قبیله ای به شمار آمد.
هر چند به روشنی مشخص نیست که نخستین بار در کجا و توسط چه قوم و قبیله ای بافت پارچه های اولیه که همزمان با شروع بافت گلیم بوده صورت گرفته اما بر اساس کاوش های باستان شناسی شواهدی از بافندگی در میان ساکنان فلات ایران و سرزمین های همجوار به دست آمده.از جمله در غارهای جنوب شرقی دریای مازندران ( غار کمربند و هوتو در نزدیکی بهشهر ) آثاری پیدا شده که پرورش گوسفند و بز و ریسیدن پشم و موی آنها را به دست مردمان این منطقه در ۸۰۰۰ سال پیش به اثبات می رساند.
همچنین تکه پارچه ای ۸۰۰۰ ساله بافته از موی بز در کرانه های دریای مازندران و پارچة کتانی ۶۰۰۰ ساله ای هم از شوش به دست آمد.
با همة این ارزیابی ها نمی توان تاریخ دقیق برای گلیم ارائه کرد. قدیمی ترین فرش کشف شده دنیا به نام پازیریک متعلق به ۳۵۰-۵۰۰ ق م می باشد.
گلیم بافی مقدمه ای برای بافت فرش بوده است. تاریخ آغاز قالی بافی را به ۱۵۰۰-۲۰۰۰ ق م تخمین زده اند می توان گفت تاریخ آغاز گلیم بافی حدود ۳۰۰۰ تا ۵۰۰۰ ق م بوده است.